3. Apokryfy o św. Judzie Tadeuszu - Greckie Dzieje św. Tadeusza

LEBBAJOS - TADEUSZ. 1. Lebbajos, zwany także Tadeuszem, pochodził z miasta Edessy: jest to główne miasto prowincji Osroena leżące pośród ziemi armeńsko-syryjskiej. Był Żydem z pochodzenia, znał znakomicie pisma Boże i był wielce wymowny. Przybył do Jerozolimy dla oddania czci [Bogu] za dni Jana Chrzciciela, a usłyszawszy jego przepowiadanie i widząc jego anielski sposób życia  został ochrzczony i przyjął imię Tadeusza. Widząc pojawienie się Chrystusa i [poznawszy] Jego naukę oraz jego cuda poszedł za nim, stał się Jego uczniem i został przezeń wybrany do grona Dwunastu; a był on według słów Ewangelii Mateusza i Marka dziesiątym Apostołem.

LIST ABGARA. 2. W tym czasie żył pewien toparcha miasta Edessy, imieniem Abgar. Rozchodziła się już wieść o Chrystusie: o cudach, których dokonywał, i o jego nauce. Na wieść o nich poruszył się Abgar i zapragnął ujrzeć Chrystusa, ale nie mógł opuścić swego miasta i jego rządów. W dniach męki i spisku Żydów Abgar zapadłszy na nieuleczalną chorobę wysłał przez szybkobiegacza Ananiasza  list do Chrystusa. Brzmiał on tak:

„Abgar, toparcha krainy Edessy, sługa niegodny, do Jezusa, zwanego Chrystusem. Usłyszałem o mnóstwie dokonanych przez ciebie cudów: że uzdrawiasz chorych i ślepych, chromych  i słabych oraz leczysz wszystkich opętanych przez szatana. I dlatego proszę Twą dobroć, byś do nas przybył i [dzięki temu] uciekł od zasadzek bezbożnych Żydów, którzy knują z zazdrości  podstęp przeciw Tobie. Moje miasto jest małe, wystarczy jednak dla nas obydwu”.

Abgar nakazał Ananiaszowi, aby dokładnie obserwował Chrystusa: jaki jest Jego wygląd, ile ma lat, jakie ma włosy i wszystko w ogóle [o Nim].

PORTRET I PRZESŁANIE JEZUSA. 3. Udał się więc Ananiasz [w podróż], a gdy oddał list, dokładnie przypatrywał się Chrystusowi, ale nie mógł uchwycić [Jego wyglądu]. Ten zaś, znając myśli serca, zażądał [wody], aby się umyć; i podano Mu chustę czteroramienną, i gdy się obmył, wytarł swą twarz, a gdy na chuście odbiła się Jego podobizna, podał ją Ananiaszowi ze słowami: „Oddaj ją i powiedz  Temu, który cię wysłał: ‘Pokój  tobie i twojemu miastu! Ja przyszedłem po to, aby cierpieć za świat i aby zmartwychwstać oraz aby wskrzesić praojców. A gdy zostanę wzięty na niebiosa, wyślę do ciebie ucznia, aby cię oświecił i wprowadził na drogę pełni prawdy: ciebie i twoje miasto’”. 4. Ów [Abgar] przyjął Ananiasza i upadłszy na twarz uczcił obraz i zanim jeszcze Ananiasz  począł przemawiać, Abgar został uzdrowiony ze swojej choroby.

DZIAŁALNOŚĆ TADEUSZA W EDESSIE. Po męce i zmartwychwstaniu [Chrystusa] udał się Tadeusz do Abgara i znalazłszy go zdrowym, wyjaśnił mu wcielenie Chrystusa i ochrzcił go wraz z całym jego domem. A pouczywszy liczną rzeszę Żydów, Greków, Syryjczyków i Armeńczyków ochrzcił ich w imię Ojca, i Syna, i Ducha Świętego, namaścił ich świętym olejem i sprawił, że stali się uczestnikami niepokalanej tajemnicy świętego Ciała i Krwi Pana naszego Jezusa Chrystusa. Nakazał im też strzec i zachowywać Prawo Mojżesza i postępować według tego, co zostało powiedziane przez Apostołów w Jerozolimie. Oni bowiem co rok gromadzili się na Paschę w Jerozolimie, i znowu rozdzielał im Ducha Świętego. 5. Tadeusz wraz z Abgarem zburzył świątynie bałwanów i zbudował kościoły. Wyświęcił na biskupa jednego ze swych uczniów, [wyświęcił również] kapłanów i diakonów oraz przekazał im kanon psalmodii świętej liturgii. 

DZIAŁALNOŚĆ TADEUSZA W AMIDZIE. I opuściwszy ich udał się do miasta Amidy, głównego i wielkiego miasta Mezochaldejczyków i Syryjczyków, to jest Mezopotamii Syryjskiej, która leży koło rzeki Tygrys. I wszedł wraz z uczniami do synagogi żydowskiej w dzień szabatu. A po przeczytaniu fragmentu ksiąg Prawa rzekł arcykapłan  do Tadeusza i jego uczniów: „Mężowie, skąd jesteście? I dlaczego tu przybywacie?”

6. Na to Tadeusz rzekł: „Z pewnością słyszeliście wieść o tym, co wydarzyło się w Jerozolimie w sprawie Jezusa Chrystusa. A my właśnie jesteśmy Jego uczniami i świadomi cudów, których dokonał, i Jego nauki oraz tego, jak z zazdrości  wydali Go arcykapłani Piłatowi zarządcy Judei. Piłat przebadał Go i nie znalazłszy w Nim żadnej winy, chciał Go uwolnić. Oni na to zawołali: ‘Jeśli chcesz Go uwolnić, nie jesteś przyjacielem Cezara, On bowiem obwołuje się królem’. Ów napełniony lękiem, umył ręce wobec tłumu i rzekł: ‘Nie jestem winy krwi tego człowieka. To wasza rzecz’. I odpowiedzieli arcykapłani, mówiąc: ‘Krew Jego na nas i na dzieci nasze!’  Piłat więc wydał im Go. Ci zaś wzięli Go i wraz z żołnierzami opluwali Go oraz wyśmiewali się z Niego bardzo. I ukrzyżowali Go, a następnie złożyli w grobie, który dobrze zabezpieczyli i postawili przy nim straże. A trzeciego dnia przed świtem zmartwychwstał pozostawiwszy w grobie jedynie całun. I objawił się naprzód swej matce, a następnie innym niewiastom  oraz Piotrowi i Janowi, pierwszym spośród uczniów, moim współtowarzyszom, a potem i nam, Dwunastu. I wraz z Nim jedliśmy i piliśmy przez wiele dni po Jego Zmartwychwstaniu spośród umarłych. Wysłał nas też w swoim imieniu głosić pokutę i odpuszczenie grzechów dla wszystkich ludów, obiecując królestwo niebios i zmartwychwstanie, bez śladu zepsucia przy końcu tego wieku  tym, którzy się ochrzczą. I dał nam moc wypędzania szatanów, leczenia wszelkich chorób, wszelkiej słabości oraz wskrzeszania umarłych”.

7. Gdy to usłyszały tłumy, poczęto znosić chorych i opętanych. Tadeusz wyszedłszy ze swoimi uczniami, wkładał ręce na każdego z nich i na wezwanie imienia Pańskiego wszyscy zostali uzdrowieni, a opętani na samo zbliżenie się Tadeusza byli uzdrawiani, ponieważ wychodziły z nich [złe] duchy. W ciągu wielu dni zbiegali się ludzie z odległych krain i wyznawszy swe grzechy zostali oczyszczeni.

8. Przebywał z nimi pięć lat i zbudował kościół. I ustanowił biskupem jednego ze swych uczniów oraz [ustanowił] kapłanów i diakonów, a pomodliwszy się nad nimi odszedł [stamtąd]. I przemierzał miasta Syrii, nauczał i leczył wszystkich chorych. I w ten sposób, dzięki swej nauce, przywiódł do Chrystusa liczne wsie i miasta. A gdy tak ze swymi uczniami nauczał i głosił Ewangelię i leczył chorych, przybył do Berytu , miasta fenickiego, leżącego nad morzem. I wszedł do miasta i głosił Chrystusa mówiąc do wszystkich ze łzami:

„Mężowie, którzy macie uszy, aby słuchać , słuchajcie głoszonych wam słów życia, słuchajcie uważnie i starajcie się je zrozumieć. Porzućcie liczne wasze wierzenia i uwierzywszy przyjdźcie do jedynego Boga, żywego  i prawdziwego, [Boga] Hebrajczyków. On jest jedynym i prawdziwym, Bogiem stwórcą całego stworzenia. On bada serca ludzkie i wie wszystko o wszystkich, zanim się jeszcze narodzą, bo jest stwórcą ich wszystkich. Wobec Niego, zwróciwszy twarz ku niebu, powinniście się modlić wieczorem, rano  i w południe, i Jemu samemu macie składać ofiarę pochwalną, i składać dzięki we wszystkim, co się wydarzy, a oddalać się od tego, czego nienawidzicie. Bo jest On Bogiem miłościwym i miłosiernym, i odda każdemu, według jego uczynków”.

Tam nauczał, oświecał wielu [ludzi] i tam też zasnął dnia 20 miesiąca sierpnia. Uczniowie jego zebrali się i pochowali go ze czcią. A liczni chorzy zostali uzdrowieni, i oddawali cześć Ojcu, Synowi i Świętemu Duchowi na wieki wieków. Amen.

Źródło: Apokryfy Nowego Testamentu tom II, Apostołowie cześć II, pod red. Marka Starowieyskiego, Wydawnictwo WAM, Kraków 2020.